Βρισκόμαστε, μετά την ύφεση που ξεκίνησε το 2008, μπροστά σε μία Νέα Ύφεση!
‘’Μα πώς’’… θα αναρωτηθεί κανείς, δεδομένου ότι είναι έκδηλο το επενδυτικό ενδιαφέρον και υπαρκτά τα σημάδια της αναβάθμισης της Ελληνικής Οικονομίας!

Η συζήτηση για την από-παγκοσμιοποίηση που είχε αρχίσει να εκδηλώνεται, που στοχεύει να αναδείξει την μοναδικότητα της κάθε περιοχής και των τοπικών οικονομιών, αργεί να ξεκινήσει, εξακολουθώντας να παραμένουμε όλοι …συνδεδεμένοι!

Αργά ή γρήγορα, επομένως, θα δούμε και στην Ελλάδα, τα φαινόμενα ύφεσης να έρχονται ελαφρώς καθυστερημένα από την Ευρώπη, παρόλο που απολαμβάνουμε (ευτυχώς) ένα ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα.  Αλλά για πόσο ακόμα;

Τι ενδιαφέρον όμως βλέπουν οι Επενδυτές στην Ελλάδα και Ποια ακίνητα θα έχουν ζήτηση ;

Logistics+data centers+υποδομές+ΑΠΕ +τουρισμός

Η Ελλάδα αναδεικνύεται, λόγω της γεωγραφικής θέσης της σε logistics hub, δηλαδή σε κόμβο μεταφοράς προϊόντων, με έμφαση την περιοχή του Πειραιά και την ευρύτερη ζώνη όπου αναζητούνται μεγάλοι χώροι για παραμονή και αποθήκευση προϊόντων.

Ταυτόχρονα, η χώρα μας έχει αρχίσει να ενδιαφέρει τεχνολογικούς κολοσσούς, που θέλουν να αξιοποιήσουν την δυνατότητα παραγωγής τεχνολογικών προϊόντων, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο του εργατικού δυναμικού και την καινοτομία. Η τεχνολογία σε συνδυασμό με την παραγωγικότητα θα αποτελέσουν το κλειδί για την προσέλκυση περισσότερων κεφαλαίων. Μεγάλη ζήτηση εμφανίζουν και τα data centers.

Ο κλάδος του Τουρισμού, εξακολουθεί να προσελκύει το ενδιαφέρον επενδυτικών σχημάτων, όχι μόνο αναφορικά με τα Τουριστικά ακίνητα αλλά και τον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των υποδομών που σχετίζονται  με την τουριστική επισκεψιμότητα, πχ οι μαρίνες. Τα τουριστικά ακίνητα που αποτελούν καλές κατασκευές, με προσβάσιμο location,  ‘’πράσινο’’ τρόπο κατασκευής  και προηγούμενους καλούς χρήστες αποτελούν ελκυστικά ακίνητα και δεν χάνουν σε ζήτηση και αξία.

Το μεγάλο ενδιαφέρον των Επενδυτικών Σχημάτων επικεντρώνεται στην αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και στην ενσωμάτωσή τους στον Κατασκευαστικό Κλάδο, καθώς τα Ακίνητα με πιστοποιητικά LEED, όχι μόνο έχουν μεγάλη ζήτηση αλλά θεωρούνται δυσεύρετα και εξαιρετικά αποδοτικά ως επένδυση.

Ιδιαίτερη ζήτηση έχουν οι ενιαίοι μεγάλοι χώροι, που αναπτύσσονται σε ενιαίες πλάκες και σε πολλούς ορόφους, κατάλληλα να στεγάσουν πολυόροφα ξενοδοχεία, τουριστικά διαμερίσματα και εταιρικούς χώρους γραφείων με υψηλά standards.

 Τι προβληματίζει περισσότερο;

Αυτό που προβληματίζει περισσότερο τους Επενδυτές, Έλληνες και ξένους, καθώς η αγορά Real Estate αναμένει να ορθοποδήσει μετά την επίδραση του Covid-19, είναι το αυξανόμενο κατασκευαστικό κόστος που πλήττει τον Οικοδομικό Κλάδο, η ελλιπής διαθεσιμότητα των Ενεργειακών Πόρων, η Κλιματική Αλλαγή και ο Πληθωρισμός.
Οι 4 παραπάνω παράγοντες δημιουργούν ένα κλίμα αστάθειας που μεταφέρει την ανάκαμψη χρονικά, το νωρίτερο, εντός του 2024.

Το μέλλον της Οικοδομής και το Real Estate in Greece

Το Ελληνικό Real Estate επικεντρώνεται στην μικρομεσαία επιχείρηση ή στους μικροεπενδυτές,  λόγω των μικρών ιδιοκτησιών και του κατακερματισμού της γης, μη ευνοώντας τις μεγάλες επενδύσεις και τα έργα μεγάλης κλίμακας.

Η παλαιότητα των υποδομών μας και η απουσία μεγάλων διαθέσιμων κτιρίων ή μεγάλων οικοπέδων προς εκμετάλλευση, μας υποχρεώνει να κινηθούμε προς την ανακαίνιση, αλλαγή χρήσης ή την επανάχρηση και όχι την εκ θεμελίων ανέγερση νέων κτιρίων.

Η αύξηση του κόστους κατασκευής δείχνει να έχει εξομαλυνθεί από την αύξηση των τιμών των ενοικίων και της πώλησης των ακινήτων. Ενόσω αναμένουμε την σταδιακή αποκλιμάκωση της αύξησης των τιμών στον κλάδο της Κατασκευής, εκτιμάται ότι οι τιμές υλικών και εργασίας θα σταθεροποιηθούν …αλλά σε υψηλά επίπεδα!

Στόχος πλέον δεν είναι απλά ένα ακίνητο που φέρνει χρήματα αλλά μία βιώσιμη αξιοποίηση ακινήτου που εξασφαλίζει ένα αρμονικό, αποδοτικό περιβάλλον εργασίας, κατοικίας ή τουριστικής  διαμονής, που προκαλεί ελάχιστη περιβαλλοντική επιβάρυνση και είναι βέβαια..οικονομικά επικερδής για στον Επενδυτή του.(= create social impact along with financial return)

Ποια είναι τα real estate trends 2023 στην Ευρώπη …σε τίτλους             

1. Life science
2. Affordable housing
3. Social housing
4. Private-rented residence
5. Co-living
6. Retirement assisted living
7. Logistic facilities
8. Self storage facilities
9. Data centers

Ποιες είναι οι Ευρωπαϊκές πόλεις που θα προσελκύσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον μέσα στο 2023;

Με σειρά προτεραιότητας είναι: Λονδίνο, Παρίσι, Βερολίνο, Μαδρίτη, Μόναχο, Άμστερνταμ, Φρανκφούρτη, Αμβούργο, Βαρκελώνη και Μιλάνο.

Η Αθήνα είναι στην 23^η θέση ανάμεσα στις 30 Eυρωπαϊκές πόλεις που προσελκύουν το ενδιαφέρον Επενδυτών.

(πηγή: από την παρουσία μου στην Ημερίδα ULI σχετικά με το θέμα)

Η Ευαγγελία Παπαδημητρίου είναι Ιδρύτρια, Chief Architect & Interior Designer του αρχιτεκτονικού γραφείου ΙNTERARKITEKTS και HOSTCOMPASS, με πολυετή πείρα στην Διαμόρφωση, Ανακαίνιση και Διακόσμηση Επαγγελματικών Χώρων με έμφαση στην Σύνθεση Εταιρικής Ταυτότητας επιχειρήσεων, συνδυάζοντας με επιχειρηματικό τρόπο την εργονομία με το design.